Uit het leven gegrepen
Nelleke Boonstra

Het meest opmerkelijke uitgangspunt dat Gerard Swüste, katholiek priester en kenner van de bijbelverhalen, neemt in dit boek is dat Wijsheid een vrouw is. “Wijsheid als vrouw,” zegt Swüste, “staat als partner naast de LEVENDE. Die twee kunnen niet zonder elkaar… Wijsheid is als het ware de nedergedaalde God, zij is de gestalte van God die de mensen praktische zaken influistert, maar soms ook als een profeet op de hoeken van straten staat te schreeuwen. Wijsheid is als de geest van God.”

Spreuken, Prediker en Hooglied zijn boeken in de Bijbel die niet veel aandacht krijgen in de kerkdienst. Ze staan vrijwel niet vermeld in het oecumenisch leesrooster en veel predikanten wagen zich er niet aan. In dit boek wordt een nieuwe vertaling aangereikt om wijsheid dicht bij de mensen te brengen, zegt Swüste in zijn inleiding. Gelovige en niet-gelovige mensen kunnen zich aangesproken voelen door de wijze woorden die worden toegeschreven aan Salomo. Wie de werkelijke auteurs zijn weten we niet. Het is ook niet van belang. De levenswijsheid die uit deze drie boeken naar voren komt vertelt ons hoe de mensen moeten leven, het is een zoektocht. Van mens tot mens.

In de inleiding op het boek Spreuken wijst hij ons erop dat God nauwelijks genoemd wordt, maar zeker niet afwezig is. Zie Spreuken 1:7: “Ontzag voor de LEVENDE is het begin van inzicht: wijsheid en vermaningen, dwazen hebben daar maling aan.”

Met dat als fundamenteel uitgangspunt begin je te lezen met hoofdstuk 1:1 en volgende. Het verrassende van deze vertaling is, dat het woordgebruik herkenbaar is en de toelichting op de rechterpagina zet je aan het denken. Het boek leest als een dagboek. Elke dag een bladzijde, elke dag een stuk wijsheid met toelichting.

De toelichting geeft soms ook een heldere uitleg over mogelijke betekenissen van de woorden. De informatie is niet altijd begrijpelijk voor mensen die geen theologische achtergrond hebben, het is zeker een toegift voor mensen die graag meer willen weten over de achtergrond van de teksten en hoe mensen erover denken. Wat iedereen kan meemaken is de diepere ondertoon van de teksten. Swüste neemt ons mee, legt de opbouw uit en koppelt het aan levenslessen voor onze tijd.

Hij noemt de schrijver van het boek Prediker ‘de verzamelaar’. Iemand die wijsheden verzamelt. Maar hij geeft geen klare antwoorden, het is meer dat hij vragen oproept en de toehoorder laat kiezen. De prediker zegt ook tegenstrijdige dingen lijkt het, maar dat daagt ons uit om erover na te denken. Er wordt een dubbele boodschap gebracht. Maar uiteindelijk gaat het erom of je bewust door het leven gaat. Met vallen en opstaan, genieten en leven vanuit wijsheid.

Het boek Hooglied is sowieso een uitdaging. Hoe kun je dat bijzondere boek lezen? Wat vertelt Gerard Swüste ons? Ik zou zeggen: ga het boek lezen! En ga er met anderen over in gesprek.

Boekbespreking18

Gerard Swüste, Uit het leven gegrepen: Spreuken, Prediker en Hooglied vertaald en toegelicht
Middelburg: Skandalon 2020
ISBN 9789083041902 | € 27,50

-

Schrijf je in voor de nieuwsbrief