Jan Wijbenga

Het oudejaar zit erop, het nieuwe jaar is begonnen. Is het een frisse start? Nou, niet echt. Mensen happen naar lucht, naar vrijheid, zien uit naar ontmoeting en kerkdienst, naar het nieuwe vaccin ook. De kerstdagen waren voor ons een vierdaagse, omdat we het bezoek moesten spreiden. Toch was dat een luxe, die veel anderen niet hebben. Want eenzaamheid is altijd al een ding met Kerst, maar in de huidige lockdown helemaal.

Het was alsof al onze leuke dingen ons waren afgenomen. De post-, pakjes- en maaltijdbezorgers maakten overuren om de last minute bestedingen van de eindejaarsuitkering te gerieven. In de vakantiebrochures durven we nog niet te kijken, laat staan dat we iets vastleggen. Ondanks deze omstandigheden is de geboorte van Christus gewoon weer verkondigd en geduid. We konden thuis meezingen met de livestreamdiensten, met het beeldscherm als spatscherm, vouwden de handen bij de gebeden en kregen de zegen mee.

Ik realiseerde me eens te meer hoe Jozef en Maria in grote eenzaamheid hun kind kregen, in een vreemde landstreek. Er was wel een engelenkoor en een kerstster die het gebeuren markeerden, maar alleen de dieren in de stal waren bij de geboorte. Daarna wezen engelenkoor de arme schaapherders en een heldere ster de rijke magiërs de weg naar de plek die historisch zou worden en op eindeloos veel manieren zou worden afgebeeld.

Al met al een schamele kraamvisite daar in Bethlehem, maar toch niet helemaal onopgemerkt. Jezus’ ouders konden toen niet bevroeden dat hun zoon maar 33 jaar zou worden en dat hij door dood te gaan en weer op te staan een icoon voor zijn volgelingen zou worden, een influencer avant la lettre. Maar ook hij voelde zich eenzaam en verlaten, toen hij zich realiseerde dat hij móest sterven om anderen te redden.

Zelf ervaar ik ook het gebrek aan ontmoeting nu we elkaar in de kerk nauwelijks zien en spreken. We realiseren ons dat fysieke ontmoeting waardevoller is dan we dachten. Dat ervaar je pas als je het mist. “Misschien begrijpen we nu meer dan ooit welk gevoel mensen hebben die eenzaam zijn,” aldus het drukbezette CDA-kamerlid Anne Kuik. Eenzaamheid is dat je een gebrek aan verbinding voelt. Iedereen heeft er in zijn leven wel eens mee te maken. Vaak tijdelijk, in bepaalde omstandigheden, maar soms steekt het dieper en is het chronisch.

Zelfs in een groep, of in een huwelijk kun je je eenzaam voelen. Zelf lukt het je niet altijd om daar iets aan te doen. Eenzaamheid heeft veel gezichten, iedereen ervaart het anders. Dus is er maatwerk nodig, mensen die je willen leren kennen, je de hand reiken, die beschikbaar willen zijn voor anderen. Dat is een ambt voor alle gelovigen. Het is onderling pastoraat, een domein waar pastoraat en diaconaat naadloos samen vallen.

We hopen straks weer meer activiteiten te ontplooien. Vaak wordt de ontmoeting gezien als een bijvangst, maar voor veel mensen is het de belangrijkste reden om de deur uit te komen. Je kunt immers thuis ook wel koffie drinken, breien, een film zien of een lezing bijwonen. Maar dan mis je de verbondenheid die toch het gemeente-zijn kenmerkt. De tafel kan symbool staan voor dit ontmoetingspastoraat: samen eten, vergaderen, verhalen delen, het Avondmaal vieren, spelletjes doen. Straks kan het weer. De wereld draait door – aan tafel, zou Matthijs van Nieuwkerk zeggen. De tafel die ons verbindt, waar iedereen mag aanzitten en erbij hoort. Dat is geloven in de praktijk.

Een gezegend nieuwjaar gewenst.