De ondertitel van het boek: ‘De enerverende en noodlottige geschiedenis van de familie Bakker’ geeft heel kort samengevat de inhoud van dit met veel vaart geschreven boek.

De schrijfster zegt in de proloog dat ze van plan was om een boek te schrijven over Sjoerd Bakker, een jonge couturier, die in de Tweede Wereldoorlog tot het kunstenaarsverzet hoorde. Hij was het die de politie-uniformen namaakte, waarmee de verzetsgroep onder leiding van Gerrit van der Veen in maart 1943 een geslaagde overval op het Amsterdamse bevolkingsregister pleegde. Hij werd later in de oorlog gefusilleerd en ligt op de erebegraafplaats in Bloemendaal begraven. Maar bij haar onderzoek naar Sjoerd stuitte ze op zijn familie. Hij bleek een onderdeel te zijn van een illustere Friese familie.

Zo werd haar boek een verhaal over een grote familie. ‘Stamvader’ is Popke Sjoerds Bakker, een herbergierszoon die in 1875 trouwt met de streng gereformeerde Dieuwke Althuisius. Vijftien kinderen krijgt het echtpaar. Hij heeft duidelijk een zakelijk talent en wordt de grondlegger van modehuis P.S. Bakker. De ouderen onder de lezers herinneren zich misschien nog het filiaal met dezelfde naam aan de Vismarkt in Groningen. De hiervoor genoemde Sjoerd Bakker is een kleinzoon. Net als veel van de (klein)kinderen krijgt ook hij een opleiding in de modebranche.

Opgevoed in een streng gereformeerd milieu in Friesland worstelde hij evenals enkele van zijn broers met zijn homoseksualiteit. Broers, die in de oorlog ook de kant van het verzet kozen. Twee van hen zouden eraan doodgaan, andere zouden er levenslang trauma’s aan overhouden, maar laf waren ze niet.

Het boek heeft als ondertitel een ‘noodlottige geschiedenis’. Dat is het zeker als je kijkt naar hoe de vader van Sjoerd met negen kinderen achterblijft als zijn vrouw in 1925 sterft en hoe verschillende van zijn kinderen door de oorlog sterven. Maar het is ook een verhaal van onderlinge verbondenheid, van warmte en van veel vrolijkheid en gezelligheid in deze grote familie. Het is een ‘enerverende geschiedenis’, die je als lezer echter energie geeft door de daadkracht en het optimisme ondanks alles van de familie Bakker, maar ook door de manier waarop haar geschiedenis beschreven is. Een boek dat een goed tijdsbeeld geeft van de jaren rond en in de Tweede Wereldoorlog. Het is voor oude én jonge lezers een aanrader, omdat het heel mooi de maatschappelijke ontwikkelingen in de afgelopen eeuw laat zien.

Toni Boumans, ‘Je mag wel bang zijn, maar niet laf’: De enerverende en noodlottige geschiedenis van de familie Bakker
Amsterdam: Balans, 2021
ISBN 978 94 638 2117 9 | € 23,99