Als student religiewetenschappen kreeg journalist en schrijfster Miek Smilde de opdracht om naast een tentamen over de colleges over het boeddhisme een persoonlijk verslag te maken van wat zij geleerd had. Zij deed dit door een achttal gedichten te schrijven. Vier jaar later werden die onderdeel van haar gedichtenbundel De dingen. In de toespraak die Miek Smilde hield bij de presentatie van de bundel (te lezen op mieksmilde.nl, presentatie De dingen) schetst zij iets van haar achtergrond, waarom ze religiewetenschappen is gaan studeren en hoe ze aan de titel De dingen komt.

Zij zegt hierin (kort door mij weergegeven) dat ze, opgegroeid in de protestantse hoek, zich altijd getroost heeft gevoeld door de bijbelse verhalen over feilbare mensen die ondanks de keuzes die ze maken en die soms verkeerd uitpakken toch mogen vertrouwen op een vorm van genade. Wat haar vooral trof in de verhalen uit al die verschillende religieuze tradities die ze bestudeerde, waren de overeenkomsten in thematiek en verhaallijnen.

Daarover gaat dan ook de bundel die ze op 1 september 2022 in de Waalse kerk in Amsterdam presenteerde. “Het is een bundel over leven en dood, trouw, overspel, waarheid en leugen, wraak en verzoening, de ander en ik. Gedichten die zijn geïnspireerd door de vertellingen uit het boeddhisme, hindoeïsme, jodendom, christendom en islam, maar die tegelijk hedendaagse observaties zijn van wat mensen verlangen en verliezen.”

Poëzie, zegt ze, leent zich bij uitstek om aan dit soort grote thema’s vorm te geven. Omdat gedichten aan de ene kant zeer persoonlijk zijn en aan de andere kant juist raken aan universele gevoelens en gedachten. Zij kunnen mensen houvast bieden.

Smilde spiegelt in de bundel haar eigen leven aan de leefregels uit de vijf wereldgodsdiensten. De bundel bestaat uit vijf delen, voor elke godsdienst één. Bij elk gedicht wordt onderaan de bladzijde informatie gegeven over het begrip of de leefregel uit de betreffende godsdienst met zo nodig een toelichting op het begrip zelf. Zo heet het gedicht over de leefregels van Mozes in de eerste afdeling over het jodendom ‘Sjawoe’ot’ en de toelichting onderaan is: “Vijftig dagen na de uittocht uit Egypte openbaarde G’d zich aan Mozes en dicteerde hem tien geboden. De joodse gemeenschap viert dit tijdens het Wekenfeest, dat tevens het feest van de tarwe- en fruitoogst is.”

Zij schrijft hierbij een gedicht met als eerste versregel:
Dit is wat mijn moeder mij leerde.

Waarna ook tien zeer behartenswaardige leefregels van haar moeder volgen, die uitmonden in:
Ze beloofde mij geen rozentuin.
Ze heeft de winden Gods gevoeld.

Bij het gedicht Acceptatie*), dat begint met de prachtige regels:
We zijn banger voor het geluk dan voor de dood.
Dat het voorbijgaat. Dat eindigt waar we naar streefden
en ruilden voor stille dagen.

luidt de toelichting van het boeddhistische begrip ‘Nirodha’ onderaan de bladzijde: “Er is een einde aan het lijden als we ons verlangen opgeven en accepteren dat het leven onvolmaakt is.”

De gedichten van Miek Smilde zijn mooi wat taal en inhoud betreft. Ze vragen van de lezer dat die er moeite voor doet. Het aardige van de bundel is, dat die echter ook voor iemand die niet zo van gedichten houdt de moeite waard is, doordat je heel kort een mooi overzicht krijgt met uitleg van centrale begrippen en belangrijke leefregels van de wereldgodsdiensten.

Miek Smilde, De dingen: gedichten
Amsterdam: De Arbeiderspers, 2022
ISBN: 978 90 295 4726 0 | € 18,99