Soms ontmoet je mensen in je stad die je kanten van Nederland laten zien die je niet zou willen kennen. Niet omdat het je niet interesseert, maar omdat je hoopt dat het niet waar kan zijn. Toch moeten deze verhalen gedeeld worden. In dit artikel een interview met Z.T. (anoniem; naam is bekend bij de redactie). Een bewoner van de Bed-Bad-Broodboot van Stichting INLIA. Een inwoner van Nederland, al 26 jaar lang. Maar laat ik beginnen bij het begin van zijn verhaal.

Z.T., kun je me iets vertellen over het gezin waarin je opgegroeid bent?

“Ik kom uit Algerije. Mijn ouders hadden vijf zonen en zes dochters. Ik ben de tweede zoon en heb een goede jeugd gehad in Algiers, de hoofdstad van Algerije. Dit veranderde toen er een burgeroorlog uitbrak tussen de Algerijnse overheid en verschillende, religieuze groeperingen.”

 Hoe oud was je toen de burgeroorlog uitbrak?

“Twintig. In 1996, toen ik 24 was, besloot ik een toekomst elders te zoeken. De burgeroorlog zou nog enkele jaren voortduren, maar dat wist ik toen nog niet.”

Kwam je toen direct naar Nederland?

“Klopt, ik ben toen naar Nederland gekomen en heb hier een paar jaar gewoond. In die tijd leerde ik mijn inmiddels ex-vrouw kennen. Nadat er in 2002 een einde kwam aan de burgeroorlog wilde ik graag in Nederland blijven.”

Wat moest je doen om een verblijfsvergunning te krijgen?

“Ik ben teruggegaan naar Algerije om bij de Nederlandse Ambassade een visum aan te vragen. Deze kreeg ik, waardoor ik een toekomst kon opbouwen in Nederland.”

Je kon een toekomst opbouwen zeg je. Kun je een beeld schetsen van de nieuwe fase in jouw leven?

“Samen met mijn vriendin kreeg ik een zoon in 2002. Het jaar erop kregen we nog een zoon en trouwden we. Enkele jaren later kregen we een derde zoon. Ik werkte, leerde de taal en integreerde. Zo werkte ik onder meer in Eindhoven, België en Hoogezand. En ik betaalde belasting. Kortom, ik was volledig geïntegreerd.”

Bedoel je daarmee dat je ook de Nederlandse nationaliteit hebt gekregen door naturalisatie?

“Nee, dat niet. Ik kreeg elke vijf jaar een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd. De laatste keer dat ik een verblijfsvergunning kreeg, was 2017. Deze was geldig tot 2022.”

Op het Nederlanderschap na lijkt het alsof je erin geslaagd bent een nieuwe toekomst op te bouwen. Nu ontmoet ik je hier bij de ingang van de Bed-Bad-Broodboot. Hoe komt dat?

“Hoe dat komt moet je eigenlijk aan de IND vragen. Het is hun schuld dat ik in deze situatie terecht ben gekomen. Als het aan mij had gelegen, woonde ik nog steeds in Hoogezand en werkte ik.”

Oké, maar kun je me vertellen wat de IND heeft gedaan?

“Alles leek goed te gaan, totdat mijn ex-vrouw en ik in 2019 gingen scheiden. Zij ging met onze zoons naar België. Voor de IND was dit de aanleiding om mijn verblijfsvergunning in te trekken, waardoor ik geen recht meer had op een uitkering of huurtoeslag. Niet lang daarna belandde ik op straat.”

Weet je ook waarom jouw verblijfsvergunning in werd getrokken na de scheiding?

“Volgens de IND heb ik mijn laatste verblijfsvergunning gekregen voor de kinderen. De IND vindt dat, nu ze niet meer in Nederland wonen, ik ook naar België zou moeten gaan. Maar dat is toch idioot? Ik voel me hier thuis. Ik hou van Groningen. Ik hou van Hoogezand. Ik wil helemaal niet naar België.”

Ik schrik ervan dat je door IND op straat bent gekomen. Hoe is het zover gekomen?

“In Hoogezand had ik een huurhuis en werk. Door de scheiding had ik ineens geen recht meer op een uitkering of huurtoeslag. Al snel raakte ik in financiële problemen. Ik kon de huur niet meer betalen. En zo belandde ik van de ene op de andere dag op straat.”

Dat moet moeilijk voor je zijn geweest. Kun je iets vertellen over het leven op straat?

“Leven op straat is moeilijk man. Je voelt je onveilig. Het is koud. Weet je, het was september 2020. Vijf maanden heb ik op straat geleefd. Al die tijd heb je ook geen adres. Uiteindelijk ben ik naar de crisisopvang gegaan in Leek.”

Konden zij je helpen?

“Nou, uiteindelijk niet, maar ik had in ieder geval een plek om te slapen. En ik kon een adres doorgeven voor post, zodat ik brieven van de IND kon ontvangen. Ze hebben me daar geholpen, maar na veertig dagen moest ik uit de opvang.”

Waarom dat?

“Omdat ik geen recht had op een uitkering, had ik ook geen recht om in de crisisopvang te blijven wonen.”

En dan word je zomaar terug op straat gestuurd?

“Ze stuurden me naar deze opvangboot. Als die er niet was, zou ik inderdaad weer op straat moeten leven. Maar weet je, hier hoor ik niet. Ik ben geen vluchteling! Ik had een prima leven, woon hier inmiddels al 26 jaar, spreek de taal en heb gewerkt. Dit kan toch niet? De IND mag dat toch niet zomaar afpakken?”

Het lijkt me niet. Z.T., ik weet eigenlijk niet goed wat ik erop moet zeggen. Kan je hier op de boot wel blijven?

“Voorlopig in ieder geval wel. Maar nogmaals, ik hoor hier niet. Ik ben geen vluchteling!”

Welke mensen worden er op de boot opgevangen?

"Op de boot worden asielzoekers opgevangen die nergens anders terecht kunnen. Veel van de mensen hier zijn uitzichtloos. De meesten zijn uitgeprocedeerd. Men moet terug naar het land van herkomst of uitwijken naar een ander land, maar heeft daarvoor niet de middelen of papieren. Veel mensen hebben trauma’s. Wachten al lang. Het levert veel stress op om hier tussen te leven. Maar wat moet ik anders?

“Stichting INLIA biedt met deze boten Bed-Bad-Broodopvang plus begeleiding. Ze proberen mensen verder te helpen. Soms ondersteunen ze bij de aanvraag van een verblijfsvergunning. Soms helpen ze mensen terug te gaan naar het land van herkomst of een ander land. Het is in ieder geval niet de bedoeling dat de mensen hier permanent blijven.”

Je geeft aan dat je geen vluchteling bent en dat je niet thuishoort in deze opvang. Wat bedoel je daarmee?

"Ik ben al bijna net zo lang in Nederland als dat jij bestaat. Ik was goed geïntegreerd. Ze hadden me al lang een permanente verblijfsvergunning moeten geven. Wat de IND doet, mag helemaal niet. Wat kan ik doen? Nu mag ik niet werken. Van opvang krijg ik € 70,- per twee weken. Om een nieuwe verblijfsvergunning aan te vragen, moet ik eerst leges betalen van ruim € 1000,-. Waar moet ik dat geld vandaan halen?

“Ik pieker veel en kan slecht slapen. Gelukkig heeft iedereen hier zijn eigen kamer, maar verder, ik zie geen toekomst. Er wordt mij onrecht aangedaan.”

Weet je Z.T., wat je me vertelt laat me schamen voor Nederland. Ik denk dat veel mensen net als ik geen idee hebben van de moeilijke situatie waar jij en anderen in terecht zijn gekomen. Hoe hou je het vol in deze moeilijke situatie?

“Ik ga veel fietsen en wandelen. Soms heb ik een gesprek met iemand van INLIA. Ik probeer aan andere dingen te denken en heb steun aan mijn geloof. Geloof is het belangrijkste. Ik heb het gevoel dat iedereen me laat vallen, maar dat God (Allah) altijd naar me luistert.”